Cây bách hợp là cây mọc hoang ở nhiều nơi nhưng lại là một loại thảo dược chữa được nhiều bệnh tật. Theo các nghiên cứu dược lý cho thấy cây hoa bách hợp chứa tinh bột, protein, chất béo, vi lượng colchicine, có tác dụng kháng virus HIV, trị ho lao phổi, phù thũng… Cùng tìm hiểu công dụng và cách sử dụng của cây bách hợp trong bài viết:
Giới thiệu cây bách hợp
Cây Bách Hợp ( Lilium brownii) hay còn gọi là bách hợp hoa trắng hay cây tỏi rừng. Đây là một loại cây thảo dược thuộc họ Hành có nguồn gốc từ Trung Quốc
Bách Hợp sống lâu năm. Cây cao khoảng 60-90cm. Thân to. Lá mọc so le, phiến lá hình mũi mác, gân lá song song. Hoa Bách Hợp mọc đầu ngọn. Cánh hoa hình thìa, màu trắng. Quả nang hình trạng dàu, mở 3 van, trong ruột có nhiều hạt dẹt
Bách hợp mọc hoang ở các tỉnh miền núi phía Bắc: Lạng Sơn, Lào Cai, Quang Ninh…,tuy nhiên cũng rất hiếm gặp. Bách Hợp có thể trồng bằng dò như trồng hành tỏi sau 1 năm có thể thu hoạch.
Bộ phận dùng làm thuốc của Bách hợp là củ. Thu hoạch vào cuối mùa hạ đầu mùa thu, khi cây bắt đầu khô héo. Lúc này, đào lấy củ, rửa sạch đất cát, tách rời từng tép. Sau đó, đem đổ hay nhúng nước sôi cho vừa chín rồi đem phơi hay sấy khô hoặc sao với mật ong. Dược liệu Bách Hợp có màu trắng ngà hay vàng nhạt, cứng, có đường gân ở trong, dễ bẻ gãy, vị hơi đắng, nhớt.
Tác dụng của Bách Hợp trong điều trị bệnh
Trong Bách hợp có chứa chất colchichein, protein, tinh chất, và một ít vitamin C còn lại là chất xơ.
Theo Đông y, củ cây Bách Hợp có vị ngọt nhạt, tính mát, có công năng dưỡng âm nhuận phế, thanh tâm, an thần, giải độc, nhuận trạng, lợi đại tiểu tiện,… Bênh cạnh đó, các nhà khoa học đã tìm thấy các hoạt chất trong vị thuốc quý này còn có tác dụng kháng virus HIV, dưới đây là một số tác dụng chính của vị thuốc quý này:
- Chữa ho, lao phổi, vị thuốc chữa ho có đờm
- Bổ tim, trị chứng hồi hộp, tim đạp mạnh
- Hỗ trợ điều trị bệnh HIV
- Trị thần kinh suy nhược
Cách sử dụng vị thuốc Bách Hợp
Đối tượng sử dụng
- Bệnh nhân lao phổi
- Người bị ho khan, ho có đờm
- Người bị viêm phế quản
- Người đánh trống ngực di tim đập nhanh, hồi hộp
- Người có HIV
Cách sử dụng Bách hợp với từng loại bệnh
- Dùng hàng ngày: 15-30g củ Bách Hợp khô sắc nước hoặc tán bột để sử dụng.
- Chữa mất ngủ: Bách hợp 30g, hạt sen 30g, ngải cứu tươi 40g hấp với thịt lợn ăn trong ngày.
- Thuốc dưỡng tâm, trị hồi hợp tim đập mạnh: Bách hợp 30g, chi mẫu 20g, hoa hòe 10g sắc với 1 lít nước uống trong ngày.
- Các chứng đau ngực thổ huyết: Bách hợp (lượng đủ dùng) giã tươi lấy nước uống.
- Thuốc chữa viêm phế quản, ho: Bách hợp 30g, mạch môn 10g, thiên môn 10g, bách bộ 8g, tang bạch bì 12g, ý dĩ nhân 15g. Nước 3 bát ăn cơm, sắc còn 1 bát, chia 3 lần uống trong ngày sau khi ăn 1 giờ. >>> Tham khảo bài thuốc chữa viêm phế quản từ thảo dược hoa hồi.
- Trị phế nhiệt ho ra máu mủ: Bách hợp 24g, thiên môn 10g, mạch môn 10g. Bách bộ 8g, xuyên bối mẫu 10g, tri mẫu 12g, tang bạch bì 12g, ý dĩ nhân 15g, tỳ bà diệp 10g. Cách sắc và uống như bài trên.
- Trị tà khí nóng lạnh, khắp người đau nhức: Bách hợp 30g, sài hồ 20g, tri mẫu 12g. Lá tre 1 nắm tay. Cách sắc như bài trên.
- Làm thông lợi đại tiểu tiện: Bách hợp 24g, mạch môn 12g, bạch thược 12g, cam thảo 4g. Nước 2 bát sắc còn 7 phần bát, uống 1 lấn vào buổi sáng. Chưa thông thì uống tiếp lần 2, 3.
- Chữa phù thũng: Bách hợp 24g, bạch thược 12g, bạch linh 12g, xa tiền tử 10g, tang bạch bì 10g. Nước 3 bát sắc còn 1 bát chia 2 lần uống trưa và tối trước khi đi ngủ 1 tiếng.
- Trị bệnh tâm phế âm hư. Dùng 30g bách hợp ngâm nước 1 đêm, hôm sau dùng 300ml nước sắc còn 100ml. Lại dùng tri mẫu 120g, nước 500ml, sắc còn 100ml, hòa 2 nước thuốc, chia uống 3 lần trong ngày.
- Trị phong thấp nhiệt, lở sưng: Dùng bách hợp núi giã với muối đắp vào các nốt lở sưng.
- Trị phổi nhiệt úng tắc, ho, phiền muộn: Bách hợp 200g hòa mật, nấu cho mềm, luôn luôn ngậm nuốt nước.
- Trị tai đau, điếc: Bách hợp khô nghiền nhỏ, uống 8g với nước ấm, ngày uống 2 lần.
- Trị trường phong ra máu: Hột bách hợp tẩm rượu sao, nghiền nhỏ, uống ngày 2 lẩn, mỗi lần 4g.
- Trị trẻ bị thấp lở loét khắp mình. Hoa bách hợp phơi khô nghiền nhỏ hòa dầu vừng hoặc dầu dừa bôi.
Lưu ý khi sử dụng Bách Hợp
Cây Bách Hợp rất giống với cây hoa loa kèn, vậy nên rất nhiều người dễ nhầm lẫn. Uống nhầm củ cây hoa loa kèn dễ bị nôn ói. Củ hoa loa kèn có tép to và mỏng hơn tép bách hợp nên khi đào mọi người cần chú ý tránh nhầm lẫn
Đặc biệt, không dùng Bách Hợp cho người bị tiêu chảy, cảm lạnh.
Hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin bổ ích về tác dụng cũng như cách sử dụng, lưu ý khi dùng Bách Hợp là thuốc chữa bệnh cho bạn đọc gần xa.