Chè vằng – thảo dược xưa nay được truyền miệng là loại “thần dược” lợi sữa dành cho các mẹ sau sinh. Vậy chè vằng có thực hư chè vằng có thần thành đến như vậy? Cùng khám phá công dụng thực, cách sử dụng đúng chè vằng cùng thaoduocquy.info trong bài viết:
1. Giới thiệu về cây chè vằng
Chè vằng có tên khoa học là Jasminum subtriplinerve – một loài thực vật có hoa họ Oliu (Nhài Oleaceae). Cây chè vằng thường mọc hoang ở khắp nơi, cây mọc dưới dạng bụi nhỏ, mọc hoang ở bụi tre, bụi rào hoặc bám vào thân cây khác. Chè vằng thường dễ bị nhầm lẫn với cây lá ngón (cây thuốc độc gây nguy hiểm chết người) vì có thân và cành khi bỏ hết lá đi rất giống lá ngón.
Chè vằng còn có các tên gọi khác như: vằng, chè cước man, cây lá ngón, cẩm văn, cẩm vân, dây vắng, mổ se, lài ba gân. Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam. Người dân sử dụng dây chè vằng để đan dế, làm dây thừng. Sử dụng lá chè vằng để làm thuốc chữa bệnh, đặc biệt rất tốt cho sản phụ sau sinh.
Lá chè vằng có 3 gân sọc, 2 gân uống cong theo mép lá và 1 gân ở chính giữa. Hoa chè vằng có 10 cánh, màu trắng. Quả khi chín có màu vàng, kích thước bằng hạt ngô, có hạt rắn chắc.
Có 3 loại chè vằng đó là:
- Chè vằng lá nhỏ (Vằng sẻ): đây là loại tốt nhất, có hàm lượng chất cao nhất.
- Chè vằng lá to (Vằng trâu): Dùng được. Hàm lương chất thấp, thường không được ưu tiên sử dụng trong chữa trị bệnh.
- Chè vằng núi: Không có tác dụng làm thuốc
Chè vằng có tác dụng gì?
Theo Đông Y, chè vằng có tính mát thường được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, mát gan, ngăn ngừa mụn nhọt, giúp cho da dẻ mịn màng, kích thích ăn ngon, ngủ ngon. Với phụ nữ sau sinh, chè vằng có tác dụng lợi sữa, bài thuốc kích sữa về nhiều, chống khuẩn, kháng viêm, chữa bế kinh, khí hư và giúp giảm cân sau sinh hiệu quả.
Theo Y học hiện đại, các nghiên cứu đã chỉ ra trong chè vằng có 3 hợp chất chính là Flavonoid, Ancaloid và Glycozit đắng với những công dụng tuyệt vời bao gồm:
- Flavonoid ngăn chặn tình trạng oxy hóa, chống độc, bảo vệ chức năng gan, lợi tiểu.
- Ancaloid có tác dụng chống ung thư, hạ huyết áp, diệt khuẩn, diệt ký sinh trùng, tác dụng lên hệ thần kinh trung ương.
- Glycozit đắng giúp kích thích sự ngon miệng, cải thiện tiêu hóa ở mức độ vừa phải.
Chính vì vậy mà chè vằng được sử dụng để chữa trị rất nhiều bệnh, có thể kể tên điển hình các công dụng dưới đây:
1. Tác dụng giải khát, thanh nhiệt mùa hè
Người dân miền Trung, đặc biệt là Quảng Trị vẫn thường nấu nước chè bằng uống thay cho nước lọc mỗi ngày và coi chè vằng như một loại nước giải khát, giúp thanh nhiệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Việc sử dụng uống nước chè vằng của người miền Trung tương tự như người Bắc thường uống nước chè xanh hoặc lá vối vậy.
2. Tác dụng tiêu mỡ, giảm cân
Uống nước chè vằng thay cho nước lọc hàng ngày giúp duy trì cảm giác no bụng, thúc đẩy quá trình trao đổi chất va đốt cháy mỡ thừa. Các mẹ sau sinh muốn nhanh chóng lấy lại vóc dáng có thể uống nước chè vằng nóng mỗi ngày.
3. Chữa mất ngủ, biếng ăn
Chè vằng được mệnh danh là vị thuốc chữa biếng ăn cho mẹ sau sinh hữu hiệu. Gloycozit đắng có trong chè vằng có tác dụng hữu hiệu trong việc chữa trị bệnh mất ngủ và chứng ăn không ngon, biếng ăn. Chất này tạo nên bị đắng khó uống của chè vằng nhưng nó lại có tác dụng kích thích vị giác, giúp kích thích ăn ngon hơn.
4. Tốt cho người cao huyết áp, xơ vữa động mạch
Chè vằng có khả năng làm giảm áp lực máu vào thành mạch, chống oxy hóa và phòng xơ vữa động mạch. Chính vì vậy nó được dùng để chữa bệnh cao huyết áp ở nhiều người bệnh, đặc biệt là ở người già.
5. Phòng ngừa gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, tiểu đường
Nhờ vào khả năng kích thích tiêu hóa, tiêu hủy mỡ thừa và giảm cân của chè vằng mà việc uống nước chè vằng hàng ngày là cách đơn giản nhất giúp phòng ngừa các bệnh như gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, tiểu đường.
6. Tác dụng lợi sữa, kích thích sữa về nhiều, giúp phụ nữ sau sinh hồi phục nhanh hơn
Tương tự đinh lăng, uống nước chè vằng ngay sau khi sinh giúp kích sữa về nhanh, nhiều và đều hơn. Ngoài ra, trong suốt quá trình cho con bú mẹ nào bị mất sữa, tắc sữa cũng có thể sử dụng chè vằng để gọi sữa về, thông tắc tia sữa. Bên cạnh đó, chè vằng còn tạo ra những cơn co bóp tử cung, đẩy máu huyết trong tử cung ra ngoài, tránh hậu sản và rút ngắn thời gian hồi phục cho sản phụ..
Mẹ có thể tìm hiểu kĩ hơn về thực hư chè vằng lợi sữa như thế nào cùng cách sử dụng đúng.
7. Tác dụng bảo vệ gan, phòng chống ung thư
Chất Flavonoid có trong chè vằng chính là yếu tố làm nên công dụng tuyệt vời này. Uống chè vằng mỗi ngày sẽ hỗ trợ thải các chất độc ra bên ngoài, giúp chống lại sự oxy hóa tế bào và bảo vệ gan không bị nhiễm độc. Đây là loại thỏa dược rất tốt cho phòng chống bệnh ung thư bởi cơ chế gây ung thư cũng liên quan nhiều đến việc sinh ra các gốc tự do và phản ứng oxy hóa.
8. Chữa áp xe vú
Phụ nữ bị áp xe vú nhất là bị áp xe vú khi đang nuôi con bú có thể dùng chè vằng để hỗ trợ chữa bệnh. Theo một nghiên cứu được thực hiện ở bệnh viện Thái Bình, dùng lá chè vằng giã nát với cồn 50 độ, sau đó đắp lên bầu ngực bị áp xe ngày 3 lần, đêm 2 lần; làm liên tục trong 1 tuần để điều trị áp xe vú.
9. Chữa kinh nguyệt không đều
Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh hoặc thiếu nữ ở độ tuổi dậy thì có kinh nguyệt thất thường có thể sử dụng chè vằng để ổn định lại, đồng thời giảm tỉ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm. Tuy nhiên thay vì dùng nước chè vằng, chị em nên dùng bài thuốc gồm 20g chè vằng khô, 16g ích mẫu khô, 8g ngải cứu khô, 16g hy thiêm khô. Tất cả đem rửa sạch, sắc uống trong ngày.
Cách sử dụng chè vằng
Sử dụng chè vằng đơn giản bằng các cách sau:
- Phơi, sao khô lá, thân dùng làm trà vằng hoặc nước uống.
- Lá chè vằng tươi được cô đặc làm thành cao còn được gọi là cao chè vằng.
- Chiết xuất, tinh chế thành dạng viên nén với công nghệ hiện đại.
Lưu ý khi sử dụng chè vằng:
- Bình dùng để pha chè nên dùng bình giữ nhiệt, hoặc ấm sành loại lớn thường dùng để pha chè tươi có dụng cụ để giữ nhiệt.
- Nên dùng chè khi nước còn nóng sẽ thơm ngon hơn.
- Nhất thiết phải thực hiện động tác cháng chè sẽ làm nước chè xanh và ngon hơn.
- Nếu bị huyết áp thấp, khi dùng chè vằng bạn nên thêm 2-3 miếng gừng mỏng để tráng bị tụt huyết áp
- Không dùng chè vằng cho trẻ em dưới 5 tuổi
Tuy được coi là thần dược của các chị em phụ nữ sau sinh nhưng nếu không sử dụng đúng cách, chè vằng có thể trở thành một loại độc dược nguy hiểm.
- Đối với mẹ đang mang thai: Tuyệt đối không được sử dụng chè vằng, bởi chè vằng có khả năng co bóp tử cung khiến mẹ dễ bị sảy thai hoặc sinh non.
- Về hình dáng, chè văng có hình dáng giống với lá ngón, Nếu uống ngầm có thể tử vong.
- Không nên lạm dụng sử dụng chè vằng như uống quá nhiều, uống quá đặc, bởi như vậy không những không tăng tiết sữa mà còn làm mẹ có nguy cơ bị mất sữa.
Nếu bạn đang có ý định sử dụng chè vằng để hỗ trợ chữa bệnh hãy tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hay bác sĩ trước khi sử dụng.
